Knjiga Pesme i običaji ukupnog naroda srbskog - OBREDNE PESME izdata je prvi put 1869. godine i prva je u nizu od tri toma (drugi tom 1870., treći 1875. godine). U trenutku objavljivanja ova zbirka pesama predstavljala je najraniju i najobimniju zbirku narodnih pesama koju je naš narod imao.
“Sve što na tlu Srbije živi i rodi, namenjeno je slobodi. Tako i ove pesme. Snagom, saznajnošću, etikom, estetikom, one kao da dodiruju samo nebo. Tekstovi pesama povezani su idejom koja pripada duhu narodne tradicije. Zrače, imaju sve ono što podrazumeva načelo lepog i tipičnog u tradicionalnom vrednovanju: saznajno, lepo, plemenito, melodično, dirljivo, uverljivo, slikovito. One su poslednji zapisi sa terena u kome danas nema srbskog naroda ili je njegovo prisustvo simbolično, i u tome je njihova posebna vrednost. U većini mesta iz kojih potiče pesničko-etnografska građa, a koja neosporno dokazuje srbsku tradiciju i prisustvo, Srpstvo je danas opustošeno. Obredne i koledarske pesme koje zbirka sadrži jedna su od najstarijih vrsta obredne lirike koje su zabeležene na srpskom demografskom etničko istorijskom prostoru, izuzetno važne za razumevanje obreda u celini i stihova koji su deo tog obreda. Pesme su motivski raznovrsne, pesme varičke, savičke, tucindanske, pesme Badnjeg dana i božićne, nove godine, bogojavljanske, kako ih je delio Milojević. Zabeležene su sa imenima kazivača i naznakama zapisivača. Mnoge od ovih pesama su kasnije hristijanizovane. U različitim krajevima gde su prikupljane primećuje se drugačija etnokulturna leksika. Rzlike u etnogenezi samih obreda mogu biti uslovljene istorijskim događajima, migracijom stanovništva i drugim.
Ove pesme-blago, poput kockica mozaika spajaju sve aspekte našeg postojanja i kulture, omogućavaju sagledavanje naše tradicije i običajnosti, otvaraju vrata mogućoj sintezi našeg predhrišćanskog i hrišćanskog bića. Istraživanjem i razumevanjem slojevitosti ovih pesama, obrednog sloja, običajnog, istorijskog, socijalnog, bliži smo zapisniku našeg pravremena. Kao što je jezik zapisnik pravremena, tako su i ove pesme, životvorne i sinkretične, trajni zapisnik našeg trajanja, inspirativan za dalja istraživanja i nove ideje. Pesme sublimiraju sve aspekte našeg kulturološkog bića…”
iz predgovora Dragoslave Koprivice.
